Bij zelfstigmatisering naar aanleiding van een psychische aandoening hoort voor mij automatisch het gevoel schaamte. Omdat je jezelf waardeloos vindt op het moment dat je stigmatiseert . Benieuwd of dit voor anderen ook zo is belegden wij een eerste bijeenkomst* met mensen met ervaringskennis rond zelfstigma.
Hier bleek dat schaamte niet per se voor iedereen een prominente emotie is bij zelfstigmatisering. Het zich waardeloos voelen was voor sommigen gekoppeld aan verdriet en teleurstelling over de psychische aandoening en de gevolgen ervan voor de kwaliteit van leven. Anderen hadden last van minderwaardigheidsgevoelens of angst om afgewezen te worden op grond van de psychische aandoening maar schaamden zich niet. Op grond van deze verschillen bleek men uiteenlopende copingstrategieën te hebben ontwikkeld ter bestrijding van deze emoties, lopend van vermijding tot overcompenseren, zoals extra prestaties willen leveren door hoge eisen aan jezelf te stellen op het gebied van werkdruk en kwaliteit.
Het is lastig om een hiërarchie aan te geven in emoties. Zou schaamte emotioneel meer ondermijnend zijn dan teleurstelling? En wat strategie betreft: zou het laten zien van verdriet niet heilzamer zijn dan jezelf (emotioneel) terugtrekken uit sociaal verkeer? Ik vind dat lastig, juist vanwege die schaamte. Ook: heb je bij het bestrijden van de ene ondermijnende emotie zwaardere tools nodig dan bij de andere?
Zelfstigmatisering is op zijn minst geloven dat je minder bekwaam bent dan anderen. In dit geval vanwege een psychische aandoening. Bovenstaande vragen zijn interessant om te onderzoeken omdat zelfstigmatisering een heel hardnekkig onderdeel vormt van het probleem stigma. En is in die zin dus inderdaad een extra symptoom dat nog lang aanwezig kan zijn terwijl je inmiddels al (min of meer) aardig functioneert.
Lees hier ook de bevindingen tweede bijeenkomst zelfstigma.
* De workshops zijn onderdeel van onderzoek naar zelfstigmatisering dat wordt uitgevoerd door mensen met ervaringskennis rond dit thema. Het onderzoek wordt georganiseerd door Stichting ZON. Informatie over het onderzoek en rapportage is te vinden op zonzh.nl/antistigma.
Monique van Biezen 
Mooi geschreven Monique!
Geplaatst door Marijke | juni 30, 2013, 12:30 pmInteressant Monique, ben benieuwd naar de bevindingen uit de tweede workshop. Mooie input voor het onderzoek.
Geplaatst door Yvette Schoenmakers | juli 1, 2013, 11:28 amYvette, de bevindingen uit de tweede workshop zijn te downloaden via een link die te vinden is onder de tekst van de bevindingen uit de eerste workshop: onderzoek naar zelfstigma. Inderdaad mooie input voor het onderzoek!
Geplaatst door Monique van Biezen | augustus 17, 2013, 2:04 pm